Diarree, colitis en prikkelbare-darmsyndroom zijn geen onderwerpen om in net gezelschap over te praten. Maar Teresa Wilson wilde niets liever dan alle details bespreken en onderzoeken over deze spijsverteringsproblemen toen hun gezinspony, Rocko, last kreeg van zijn darmen.

En dat was heus niet omdat hij zo’n dure showpony is. Teresa tikte Rocko voor een mooi prijsje op de kop bij een legermanege toen ze een paar jaar geleden in Duitsland woonde. Ze kocht hem als weidemaatje voor haar nu 21 jaar oude volbloed/shire-kruising en voor haar jonge dochters. Teresa denkt dat de wildkleurpony met z’n aalstreep misschien ooit met een reizend circus uit Oost-Europa is gekomen.

Hij was superbraaf en “het was een koopje, dacht ik toen”. En de eerste jaren dat Rocko bij de Wilsons woonde, was dat ook zo. Ze woonden op een legerbasis in Duitsland, waar Rocko in een kudde stond die op 16 hectare rondzwierf. Hij at voornamelijk gras en was constant in beweging, precies de manier van leven waarvoor moeder Natuur het spijsverteringsstelsel van het paard voor heeft ontworpen.

Nadat de familie Wilson terug verhuisde naar Engeland, kreeg Rocko het leven dat de meeste gedomesticeerde paarden leiden: ‘s nachts meestal op stal en een dieet van voornamelijk hooi, vooral in de winter. De eerste signalen waren heel subtiel. “Hij leek gewoon niet helemaal in orde,” legt Teresa uit. Ze belde de dierenarts omdat ze vreesde voor koliek, maar Rocko was alweer opgeknapt voordat de dierenarts kon komen. Het enige dat daarna zichtbaar was, was dat zijn “toch al rommelige mest” nu werd verergerd door een soort water, dat er soms tegelijk met de mest uit kwam, en soms niet.

Het begin van het onderzoek

Dit was het begin van Teresa’s zoektocht naar informatie over mestwater of fecal water syndroom, een nogal onbekende aandoening die verwant is aan diarree, maar toch niet hetzelfde is. Het is al ingewikkeld om bij diarree uit te vinden wat de oorzaak is, en bij mestwater is dat nog moeilijker. In beide gevallen zoeken artsen en eigenaren naar alles wat de functie van het spijsverteringsstelsel zou kunnen verstoren. Meestal worden oplossingen gevonden door een proces van gissen en missen met verschillende wijzigingen in leefstijl en dieet.

Op basis van wat ze ontdekte begon Teresa zich af te vragen of mestwater en diarree misschien werden veroorzaakt door maagzweren. Rocko’s dierenarts vond maagzweren ook wel een logische verklaring. Dus Teresa behandelde Rocko tegen maagzweren en hij leek op te knappen. Maar in de winter kreeg Rocko weer ernstig diarree, samen met mestwater, en hij leek zich weer niet lekker te voelen.

Natuurlijke behandelingen, zoals met rode iep en psyllium, die worden gebruikt bij prikkelbare-darmsyndroom en andere darmproblemen, hielpen het probleem onder controle te krijgen. Maar Teresa bleef bezorgd dat de onderliggende oorzaken niet waren opgelost. Ze liet Rocko testen op PPID, maar dat had hij gelukkig niet. Een buikscan liet echter wel colitis zien, ontsteking van de dikke darm. Rocko kreeg corticosteroïden om de ontsteking onder controle te krijgen. Ondertussen bleef Teresa onderzoek doen naar het spijsverteringsstelsel en de diverse aandoeningen daar aan. Dit was al net zo’n lang en ingewikkeld proces als de spijsvertering van het paard zelf.

En toen kreeg ze het met Haygain op hoge temperatuur gestoomde hooi in beeld. Hoewel gestoomd hooi meestal wordt genoemd in relatie met luchtwegproblemen, heeft het ook voordelen voor de spijsvertering die Teresa direct aanspraken. Ze realiseerde zich dat Rocko’s problemen overeenkwamen met de problemen die voortkomen uit overschakelen van een grasdieet naar een hooidieet. “Ik bedacht dat hooi door het stomen zachter wordt en dan zoveel mogelijk op gras gaat lijken, zodat het makkelijker te verteren is. Ik moest het gewoon proberen.”

De blije poepdetective

“Binnen 24 uur nadat we met gestoomd hooi begonnen, was Rocko’s mest al beter,” rapporteert Teresa, die om haar paarden te helpen met liefde met haar neus op de mest staat. Na nog een periode gestoomd hooi eten, ging het steeds beter met Rocko tot hij er weer helemaal bovenop kwam. “Gestoomd hooi gaf echt de doorslag.”

Het onderzoek dat Teresa bij Haygain bracht, zette haar ook op het spoor van Equibiome in Wales. Dit is een organisatie die onderzoekt hoe de samenstelling van bacteriën in de blinde en dikke darm allerlei gezondheidsproblemen kan veroorzaken, zoals hoefbevangenheid, koliek en maagzweren. Ze stuurde een mestmonster op naar Equibiome en kreeg een rapport van 30 pagina’s terug met daarin elk type bacterie in de blinde en dikke darm van haar pony. Naast diverse andere bijzonder feiten, ontdekte Teresa dat Rocko niet veel bacteriën had die de houtachtige structuren in hooi kunnen afbreken. Ze denkt dat het zachtere gestoomde hooi hem helpt dat te compenseren. Ze begon ook om Rocko aan de hand te laten grazen om zo te proberen meer bacteriële diversiteit in z’n dieet te brengen.

Teresa merkt op dat paarden zijn gemaakt om de hele dag in beweging te zijn en onderweg hier en daar steeds hapjes te nemen, wat leidt tot een gezond en divers bacterieel evenwicht in de darm, een gezond bioom. “Maar nu zetten we paarden in een stal of in een klein weiland met sappig gras. Als we een onkruidje zien, gaan we dat direct te lijf. Dus hebben we nu al dit soort problemen omdat paarden niet de juiste planten eten, of niet genoeg verschillende soorten planten.”

De wetenschap erachter

Tijdens een gesprek met de mensen van Haygain in het hoofdkantoor in Lambourn, hoorde Teresa tot haar plezier over een recent onderzoek naar de effecten van het voeren van prebiotica op de hooi-bioom (pre-feeding). “De resultaten ondersteunden het bewijs dat op hoge temperatuur gestoomd hooi de meest geschikte methode van pre-feeding was voor de gezondheid van paarden,” legt dr. Simon Daniels uit. Dr. Daniels is de hoofdonderzoeker van “The Hay Biome: Characterizing the viable bacterial community profile of four different hays for horses following different pre-feeding regimens”, over verschillende soorten hooi en de invloed ervan op de bacteriën in de darm van het paard. Het onderzoek werd uitgevoerd op de Royal Agricultural University in Cirencester, Engeland en werd in november 2020 gepubliceerd in PLoS ONE, een peer-reviewed wetenschappelijk tijdschrift.

Sinds Rocko in maart 2021 begon met via Haygain gestoomd hooi heeft hij nooit meer diarree of mestwater gehad, meldt Teresa. En dat is zonder de steroïden waardoor Teresa zich zorgen maakte om zijn toekomst. “Als ik zijn diarree niet onder controle had kunnen krijgen, had hij geen kwaliteit van leven gehad. Dan had ik moeten overwegen hem in te laten slapen.”

En als extra bonus heeft Haygain ook Rocko’s maatje Chester geholpen, de 21-jarige volbloed/shire-kruising. “Zijn hoest en snotneus zijn helemaal verdwenen. Dus het werkt ook fantastisch voor hem!”

Teresa hoopt dat haar onderzoek naar de oorzaken van Rocko’s problemen ook andere paardenbezitters zal helpen. “Men denkt dat zweren in de blinde en dikke darm bij wel 85% van de gedomesticeerde paarden voorkomen en dat ze een heel scala aan symptomen kunnen veroorzaken. Dit is pas het begin van onze reis om deze problemen te begrijpen en te ontdekken welke invloed de omstandigheden in de bioom van de blinde en dikke darm hebben op het paard.”